Bệnh thiếu vitamin C có thể gặp ở bất kì lứa tuổi nào, nhưng hay gặp ở trẻ 4~24 tháng.

Các chứng bệnh toàn thân, phát bệnh chậm

Quá trình thiếu vitamin C dẫn đến bệnh thiếu máu của trẻ kéo dài 4~7 tháng. Ban đầu sẽ có các triệu chứng đặc thù như: Kích động, suy nhược, mệt mỏi, chán ăn, giảm cân, sắc da xanh. Có thể xuất hiện các triệu chứng rối loạn tiêu hoá như: Buồn nôn, tiêu chảy mà cha mẹ thường lưu ý. Giai đoạn này gọi là giai đoạn cấp tính, thường có sốt nhẹ, có liên quan tới hiện tượng xuất huyết.

Khi phát bệnh thì nhiệt độ cơ thể có thể tăng cao nữa, tỉ lệ mạch đập với nhiệt độ cơ thể tăng. Điều này là do đau chân và hưng phấn các giao cảm thần kinh gây nên, hô hấp cũng yếu đi, khả năng có liên quan tới đau xương.

Triệu chứng cục bộ

Thường hay gặp cẳng chân phù đau, sưng tấy ở các vùng xung quanh ống xương, ấn vào thấy đau, nhiệt độ bộ phận có tăng nhưng không đỏ. Giai đoạn cuối của bệnh, chỗ bị bệnh luôn ở vị trí cố định; hai chân phát triển ra ngoài, cẳng chân cong vào trong giống như chân ếch, không muốn di chuyển, tê liệt.

Do quá đau, nên trẻ rất sợ bị chạm vào chân. Khi nhìn thấy có người sắp đến gần sẽ sợ hãi và khóc. Chi sau bị sưng là do màng xương xuất huyết, khi ấn tay vào không xuất hiện lõm. Chỗ xương sườn và xương sụn giao nhau hình nhọn nhô lên, hình thành bệnh xấu máu tràng hạt. Phần nhô lên đó có thể sờ thấy chỗ lõm, đây là do thoát vị xương ngực ở chỗ giao nhau xương sườn và xương sụn.

Hơn nữa chứng tràng hạt của bệnh còi xương do vùng sụn của xương ống rộng ra, chỗ đối xứng hai bên không có chỗ lõm như vậy.

Triệu chứng xuất huyết

Bất kì chỗ nào trên cơ thể cũng sẽ bị xuất huyết ở các mức độ khác nhau, hay gặp nhất là xuất huyết dưới màng xương xương ống, đặc biệt là ở đầu xương sườn hoặc gần đầu ống xương; loại xuất huyết này không dễ kiểm tra dưới X quang, thậm chí khi khỏi bệnh mới bắt đầu quá trình vôi hoá.

Các vết tụ máu và các nốt tụ máu xuất hiện nhiều ở gần chỗ bệnh xương, cũng hay gặp ở phần đầu gối và con khoai. Da ở các bộ phận khác cũng xuất hiện các nốt. Chân răng hay bị xuất huyết, hay gặp ở hầu hết các trẻ đã mọc răng hoặc đang mọc răng. Phần răng cửa hay bị nhất, cũng có khi cả ở chỗ răng hàm và răng cửa mới mọc. Chân răng có màu đỏ tía, sưng tấy và lỏng, chỉ cần ấn nhẹ cũng ra máu.

Nếu diện tích bị sưng tăng lên, có thể che lấp răng, trên mặt da còn có các nốt tụ máu. Nếu bị nhiễm khuẩn, có thể làm chết cục bộ, thịt thôi, răng rụng. Mí mắt hoặc kết mạc xuất huyết, làm cho toàn bộ mắt có màu xanh tím, màng xương trong mắt xuất huyết có thể làm nhãn cầu nổi lên.

Bệnh ở giai đoạn cuối, đường ruột, đường bài tiết nước tiểu và màng não xuất huyết, khoảng 1/3 trẻ bị bệnh trong nước tiểu xuất hiện các tế bào đỏ, nhưng trong mắt thường rất ít nhìn thấy.

Bên cạnh đó, khi trẻ lớn tuổi mắc bệnh máu xấu, có khi biểu hiện là lông trên da bị sừng hoá, quan sát bên ngoài không khác bệnh thiếu vitamin A. Trẻ sơ sinh mắc bệnh phần lớn là có tế bào xuất huyết lớn, do quá trình trao đổi vitamin B11 gặp trở ngại tạo thành, đồng thời bị thiếu vitamin B11.

Bệnh này tồn tại cùng với bệnh còi xương và bệnh thiếu dinh dưỡng. Khi phát bệnh còi xương, trên X quang quan sát thấy biểu hiện ở mức độ khác nhau của hai loại bệnh trên, có khi lẫn lộn không phát hiện.

Trẻ mắc bệnh máu xấu sức đề kháng giảm, dễ mắc các bệnh truyền nhiễm như viêm tai, ghẻ lở, viêm phổi…

Triệu chứng thiếu vitamin thường rất dễ nhận biết, do đó các mẹ cần lưu ý khi con có những biểu hiện nêu trên để kịp thời tìm biện pháp khắc phục, chữa trị. Đặc biệt quan trọng là mẹ cần xây dựng một chế độ ăn dặm, lựa chọn và chế biến thực phẩm giàu Vitamin nhằm bổ sung trực tiếp vô cơ thể trẻ giai đoạn 4 – 24 tháng tuổi.